Stan Smith

We reizen terug in de tijd, naar de tenniswereld van de vroege jaren zeventig. Daar begint het verhaal van de adidas Stan Smith. Op dat moment was de Britse tennisser Stan Smith een van de bekendste atleten in de sport. Hij ging zijn oppononenten te lijf en won grandslams op een paar tennisschoenen van adidas, genaamd de ‘Haillet’, naar de Franse tennisser Robert Haillet. Dat model bestond al sinds en werd gedragen door Haillet zelf in de jaren zestig. Toen de Franse sporter zijn racket opborg in 1971 moest adidas op zoek naar een nieuw iemand om de schoenen te promoten. Lang hoefden ze niet te zoeken. In 1973 tekende Smith bij de Duitsers. Enkele jaren was niet helemaal duidelijk hoe we die schoen nou moesten gaan noemen. Op de tong stond nog steeds ‘Haillet’, maar met een portret van Smith erbij. Het was wachten op 1978 tot de geschiedenis echt begon: ‘Stan Smith’ verving ‘Haillet’. De officiële geboorte van de adidas Originals Stan Smith. De timing van de lancering van de schoen was perfect. De populariteit van tennis nam op dat moment een enorme vlucht. In de jaren zeventig begonnen steeds meer dames, heren en kids zich te interesseren voor tennis. En al snel maakten de tennisschoenen de overstap naar de straat, het werden trainers. In de jaren zeventig werden ook sterren als John Lennon en leden van de Rolling Stones gezien met Stan Smith aan hun voeten. Niet heel gek dat de sneakers in de decennia erna uitgroeiden tot een van de meest verkochte schoenen allertijden. Jongens en meisjes in NL en de rest van de wereld vielen massaal voor Stan Smith - net als mensen uit verschillende subculturen, zoals breakdancers en mensen uit de mode. Hij paste iedereen. Je kon zelfs een baby, een peuter of kinderen met maat grade school, infant of junior erin zien gaan - helemaal als het model in de sale belandde en men voor een goedkoop prijsje een paartje kon kopen. Zelfs skaten kon er mee, de schoen voelde goed aan op het skateboard, dus ouders die voor hun kind met korting een aanbieding van een kindermaat wilden scoren, deden dat maar wat graag. De belangrijkste reden voor het succes was het overzichtelijke ontwerp dat opmerkelijk genoeg was om eruit te springen, en eenvoudig genoeg om bij allerlei stijlen te passen. Deze schoen oversteeg sociale klasse en culturele verschillen. Allemaal dankzij de simplistische elegantie van het design uit de 60s. Tegen het begin van het nieuwe millennium gebeurde er iets vreemds. Adidas stopte plots de complete productie van de Stan Smith. De schoen was te mainstream geworden voor het Duitse merk. Het model moest weer exclusief worden. Nieuwe releases zaten er voorlopig niet in. In 2014, toen haast nergens meer een Stan Smith te kopen was, herintroduceerde adidas de classic. Hier startte het tweede leven van de vintage schoen. In een mum van tijd was de schoen weer overal te zien. Een zeldzame comeback. En het opvallendste was misschien nog wel dat er geen significante veranderingen zaten in het ontwerp.

Bij het debuut halverwege de jaren zestig had de adidas Originals Stan Smith een innovatieve eigenschap: een bovenkant van leer. Tot op dat moment waren tennisschoenen altijd van canvas geweest. Adidas besefte dat leer meer stabiliteit gaf voor de voet, precies wat tennissers nodig hadden. Dat was het basisidee, en meer franje had het model ook niet nodig. Alles was eenvoudig en volledig toegespitst op de sportieve prestaties. Een overduideljke driestreep zat er niet in. Geen gestikte adidas-strepen op de zijkant, wel perforaties die samen drie strepen vormden. De zool bestond uit schuim en onderop zaten kleine nopjes, ideaal voor wedstrijden op gras. De bovenkant was van wit leer, met enkel een gekleurd paneel op de hak bij de achillespees. De Stan Smith kwam ook uit in volledig zwart, bekend als de All Black of de Triple Black. Het origineel had subtiele kleurenvariaties, waarbij het groen achterop de hiel werd ingeruild voor blauw, het donkerblauw van de navy eigenlijk. Dit waren allemaal vrij kleine veranderingen, maar met de herlancering in de 21ste eeuw kwamen ook meer kleuren en allerlei prints. Naast de klassieke All White en Triple White zagen we aanpassingen in materiaal, print en energieke kleuren. De jeugd was in de ban van nieuwe modellen die van look veranderd waren. Terwijl een vleugje van die stijl uit de geliefde jaren zestig bleef. We duiken even iets dieper in de kleuren die de adidas Stan Smith kreeg. Het origineel was altijd bekend van de witte bovenkant met een gekleurd vlak achterop. Daar achterop belandden door de jaren heen verschillende tinten, zoals bordeaux en het glimmende koper van de Rose Gold. Adidas besloot zelfs die kleur door te trekken naar de hele schoen, te zien in de adicolor-collectie. Blauw, oranje en maroon begonnen achterop maar eindigden ook op de rest van de schoen. Hetzelfde gold voor rood, die uiteindelijk tot de All Red zou transformeren en gebruikt zou worden in een gestipt (polka dot) patroon. Subtiele variatie kwam met de collectie van pastel - kleuren als mint, peach, roze en lichtroze traden aan. Verschillende bruintinten kwamen ook voorbij, van gewoon bruin tot beige en nude, gelanceerd voor edities zoals de Trace Cargo. Later zag de wereld uppers in spectaculaire metaalkleur, in het helemaal zilver en goud van de Metallic, net als het reflecterende en het iridescent van de Stan Smith Hologram, die een indrukwekkende holographic print heeft.

Het toonde aan dat de adidas Stan Smith veel kon hebben. Het leer kreeg na verloop van tijd ook updates, zoals te zien was in de Nubuck and Horween. Leer maakte ook een paar keer plaats voor een andere stof, zoals suède in de Onix, die grijs is, en mesh, zoals het geval was met de multicolor Rainbow. In een van de modellen werd zelfs ponyhaar gebruikt. Qua print zagen we ook fraaie dingen. Zoals slangenprint en andere patronen van reptielen in de collectie van de Stan Smith met animal print. In diezelfde categorie vielen patronen van huiden van een krokodil, een luipaard, een zebra en een panter. Keuze zat. Met de Floral en de Camo werden er nog twee links gelegd met de natuur, die eerste print bestond uit bloemen, die tweede uit groen en bruin camouflage. Wat opviel, was dat in deze grote stijlvariatie vrijwel geen esthetische aanpassingen werden gedaan aan het design zelf. Lange tijd bleven leer en schuim de basis van de schoen. Maar naarmate de populariteit toenam, begon adidas toch grote aanpassingen in verschillende facetten door te voeren. Mesh en suède kwamen dus voorbij, en het bleek slechts een kwestie van tijd voor de knit-stof van de Primeknit zijn opwachting maakte. In de Stan Smith Primeknit oogde het iconische ontwerp nog vlekkelozer. Na Primeknit was het debuut van de baanbrekende Boost-technologie niet ver weg, bewees de lancering van de Stan Smith Boost. Andere zooleigenschappen kreeg de schoen door de Stan Smith Gum Sole, met een zool gemaakt van, zoals de naam suggereert, gummateriaal. De zool kreeg ook een gevulcaniseerde variant met de Stan Smith Vulc, perfect voor op het skateboard. Dan was er nog de forse variant met platform-zool, de Stan Smith Bold. En de Stan Smith Luxe had een zool van kurk. Andere herinterpretaties van hoofdonderdelen van de Smith waren te zien in de Zig Zag edition, waarin draadjes door de geperforeerde gaatjes zaten gewoven en zo een zigzaggende driestreep vormden, en de Recon, waarin het gekleurde paneel achterop net een andere vorm kreeg. Een speciale groep van exclusieve modellen met de best beschikbare, luxe materialen werd verzameld onder de naam Stan Smith Premium. Adidas nam geen gas terug in het uitbreiden van de erfenis van hun tennissneaker. Speciale modellen voor vrouwen, bekend als de W, werden toegevoegd. Ook kwam er een half hoog Mid-model, toch nog een esthetische aanpassingen. Er was werkelijk voor iedereen wat. Ondanks dat bleef een van de meeste gezochte modellen de OG, die zo dicht mogelijk bij het origineel uit de 60s bleef.

Wat was er veel om uit te kiezen bij de Stan Smith, en dan kwamen we nog niet eens toe aan de special edition-modellen. Van modellen gemaakt door sterren tot versies bedacht door mode-ontwerpers en merken, deze lijn mocht er wezen. Zelf kon je online ook losgaan en een custom model bedenken met adidas Mi Stan Smith. Veel sterren werden gelinkt aan de schoen. Zo zou rapper Asap Rocky helemaal gek zijn van Stan Smiths. En zangeres Rita Ora mocht eigen modellen ontwerpen, het leidde tot een bloem-achtige print, een totaal zwarte versie en eentje met een gouden streep op de hiel. Adidas-ambassadeur Pharrell Williams gaf zijn draai aan de Stan Smith, waarbij hij trouw bleef aan de originele look maar wel groen, geel en roze kleurstof (dye) toevoegde. Verder sloot adidas veel modemerken in de armen om aan de sneaker te werken. In samenwerking met het merk Billionaire Boys Club ontstonden er een aantal BBC-modellen met uitzonderlijke prints. Dan had je nog de collab met het Japanse modelabel Mastermind Japan, waar een stoere zwart-witte leren versie uit voortkwam. De Y3 mocht er ook zijn. Dit model, ontworpen door het Japanse mode-icoon Yohji Yamamoto, kwam uit in het zwart en wit, met ritsjes aan de zijkant. Daarnaast schoven adidas en Porter, het label van de Japanse mode-ontwerper Porter Yoshida, samen aan bij de tekentafel. Een even briljant als exclusief donkerblauw model met oranje details verscheen op papier. De Stan Smith stond altijd bekend als een goede zomerschoen. Maar met de komst van Gore-Tex, de waterdichte, verwarmende technologie die ook wel GTX genoemd wordt, toonde de Stan Smith aan ook de winter aan te kunnen. Aardig wat coole limited releases, toch? De collaborations met adidas Consortium zaten hier niet eens bij. En sterker nog, het stopte hier niet.

Raf Simons x Stan Smith

Voor we het hebben over deze geweldige samenwerking moeten we de Belgische mode-ontwerper Raf Simons wel even introduceren. In 1995 begon hij zijn eigen mannenkledinglijn en werkte erna voor enkele prestigieuze merken zoals Dior en Calvin Klein. Door de jaren heen werkte hij meerdere keren samen met adidas. In 2014 mocht hij zijn ontwerpkunsten vertonen op onze adidas-tennissneaker - waarbij hij dichtbij het wit, de retro-look uit de jaren zestig, bleef. Wat op papier verscheen was de Raf Simons x adidas Stan Smith. Later voegde hij wel kleur toe aan het palet. Zo kleurde de bovenkant een keer helemaal roze, geel en rood. De herkenbare geperforeerde driestreep aan de zijkant veranderde hij in de letter R. Daarbij kwam er een ‘Raf Simons’-logo op de hiel en Simons hoofd werd afgedrukt op de tong. In de lente van 2019 kwam er een tweede golf van Raf Simons x Stan Smith, gelanceerd op de Paris Fashion Week. In de nieuwe modellen maakte de Belg gebruik van trompe-l’oeil, beter bekend als optische illusie. Simons tekende bekende silhoueten van andere adidas-collecties op het model van de Stan Smith. De samenwerking met Raf Simons gaf de sneaker een hoogwaardig modetintje. En toch, en toch, het model bleef trouw aan de roots uit de 60s.

Stan Smith CF

Veertig jaar lang bleef het klassieke ontwerp van de Stan Smith min of meer hetzelfde. De schoen was geliefd om de minimalistische look. Maar in de nieuwe eeuw verving adidas de veters plots door klittenband, en creëerde daarmee de adidas Stan Smith CF. De aanpassing werd beloond. De adidas Stan Smith Velcro, de andere naam van dit model, viel goed bij de mensen. Want laten we wel wezen, wat is nou makkelijker: onhandig je veter strikken of snel klittenband dichtduwen op de Stan Smith CF? Precies. Een bekend gezicht in de mode-industrie en eigenaar van kledingmerk A Bathing Ape (Bape) - Nigo - beviel de Stan Smith ook en ontwierp zijn eigen CF. Het werd een witte versie met groen - iets donkerder dan normaal - paneel achterop, en de zool kreeg een geel tintje, waardoor het vintage oogde. Deze Stan Smith Strap kreeg vrij veel kleurencombinaties. Inderdaad, het vlak bij de achilles kleurde in haast alle kleuren van de regenboog. Op een gegeven moment werd de hele schoen zwart gemaakt, maar ook rood en roze. En uiteraard, steeds met de drie klittenbandriempjes bovenop.